قدس آنلاین خراسان رضوی-سعید کوشافر: : در روزگاری شمال استان خراسان بزرگ به شوروی ختم می‌شد که مبادلات اقتصادی خاصی نداشت و مرزهای شرقی هم به افغانستان می‌رسد که به دلیل جنگهای داخلی درعمل اقتصادی تعطیل داشت.

اما پس از فروپاشی شوروی و بوجود امدن کشورهای آسیای میانه این ترکمنستان بود که مرزهای خودرا به روی ایران بویژه درخراسان که نزدیکترین فاصله را با پایتخت این کشور داشت گشود. از سوی دیگر به دلیل جنگهای داخلی افغانستان برای کشورهای دیگر این حوزه نیز ایران مسیری امن وارزان قلمداد میشد به همین دلیل بود که سیل کالاهای صادراتی ایران وترانزیت روانه کشورهایی ازجمله قزاقستان ، قرقیزستان ، ازبکستان و تاجیکستان شد. در این سالها صنعت حمل ونقل درخراسان بزرگ آن زمان رشدی چند صد درصدی را تجربه و رونق فراوانی یافت .

اما این رونق و شکوفایی خیلی دوام نداشت . فروش کالاهای بنجل ایرانی اندک اندک دروازهای صادرات را به روی تولید کنندگان ایرانی بست . این درحالی بود که پایان جنگ داخلی افغانستان و روی کارامدن دولت ملی دراین کشور دروازه ای دیگر را بر روی تجار بازکرد. ازدیگر سو ترانزیت کالا اگرچه به اندازه صادرات برای خراسان فایده نداشت اما اندک  سودی بود که از فروش کالای دیگر کشورها نصیب ایران میشد . بازگشایی مرز سرخس و خط ریلی هم درهمین راستا صورت گرفت . همه اینها سبب شده بود تا صنعت حمل ونقل جاده ای درخراسان رضوی رونقی نسبی را حفظ کند.

این رونق تاهمین چند سال قبل هم دوام داشت هرچند که از روزهای درخشانش بسیار فاصله گرفته بود . دراین میان کشورهای همسایه خراسان رضوی گاهی نتوانستند و در برخی موارد هم نخواستند که مسیر ترانزیت ایران رونق گیرد و مسیر اصلی تجاری باشد. انها کاررا به گونه ای پیش بردند که دیگر نمیتوان به خط چابهار- مشهد به عنوان مسیرمطمئن ترانزیتی تحلیل یا سرمایه گذاران را برای سرمایه گذاری در این مسیر تشویق کرد.

***خروج از گردونه ترانزیت

درهمین حال طی روزهای اخیر رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی نسبت به حذف از گردونه رقابت حمل و نقل بین‌المللی هشدار داد.

احمد زمانیان اظهار داشت: کشور ترکمنستان هم اکنون برای کامیون‌های ایرانی مشکل دیگری ایجاد کرده و آن هم اینکه در مرز سرخس تنها اجازه عبور 30 کامیون به صورت روزانه را می‌دهد.

وی بیان کرد: هم اکنون تعداد زیادی از کامیون‌ها برای همین مشکلی که به وجود آمده به سمت مرز لطف آباد روانه شده‌اند و میزان توقف در مرز لطف آباد به 7 الی 8 روز رسیده است.

رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی ادامه داد: اگر کسی بخواهد از مسیر سرخس استفاده کند، باید بین 15 تا 16 روز توقف در این مرز داشته باشد که خود این مسئله سبب از بین رفتن اعتماد صاحبان کالاها و شرکای خارجی می‌شود.

زمانیان خاطرنشان کرد: تاکنون وزارت خارجه هیچ گزارشی از اینکه رایزنی‌ها با کشور ترکمنستان به کجا رسیده ارایه  نداده و کشور ترکمنستان تاکنون ضربه‌های زیادی به صنعت حمل و نقل خارجی استان و کشور وارد کرده است.

وی افزود: ترکمنستان بیان کرده که تا زمان افتتاح پل جدید سرخس اجازه ورود بیش از 30 کامیون در روز را نمی‌دهد و هنوز هم در این زمینه اقدام مثبتی به اطلاع افراد فعال در این بخش نرسیده  است.

رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی بیان کرد: علاوه بر این مشکل هنوز هم عوارض بالایی که ترکمنستان برای عبور کامیون‌های ایرانی از خاک  این کشور می‌گیرد وجود داشته که قیمت تمام شده کالا را بالا برده و تمایل استفاده از ناوگان ایرانی را در صاحبان کالاهای ترانزیت از بین می‌برد و در ادامه این روند کشور ما به تدریج از گردونه رقابت حمل و نقل بین‌المللی حذف می‌شود.

*** مسیر رقیب ایران

احمد زمانیان ، با بیان اینکه در دوسال گذشته عوارض عبوری کامیون‌های ایرانی از ترکمنستان 1 دلار بوده است، عنوان کرد: اخیرا این عوارض به  1.5 دلار افزایش یافته  که در مجموع هزینه‌ای بالغ بر 600 دلار بر هزینه‌های عوارض نسبت به گذشته افزایش یافته است.

رئیس هیات مدیره شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی افزود: کشور ترکمنستان دو سال قبل قانون عوارض کیلومتر یک دلار را تصویب کرد، به طوری که هر راننده به ازای هر کیلومتر که در کشور ترکمنستان طی می‌کند بایستی عوارض کیلومتر یک دلار را پرداخت کند که این مقدار حدود 1300 دلار می‌شود، لذا با وضع این قانون اعتراضاتی صورت گرفت که پیگیری‌هایی انجام شد اما ثمر بخش نبود.

زمانیان ادامه داد: در نتیجه با وضع قانون کیلومتری یک دلار تناژ کامیون‌های ایرانی به سمت کشورهای آسیای میانه کاهش پیدا کرد. از این جهت با افزایش این مقدار عوارض به 1.5 دلار ضربه سهمگینی به اقتصاد کشور و شرکت‌های حمل‌ونقل بین المللی وارد خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه ترکمنستان و کشورهای دیگر در صدد کم‌رنگ کردن ایران در مسیر ترانزیت کشورهای آسیای میانه هستند، عنوان کرد: هشدارهایی در این رابطه از سوی ما داده شده که در این راستا آخرین اقدامی در این خصوص توسط ترکمنستان صورت گرفت، افزایش نرخ عوارض است.

رئیس هیات مدیره شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی با بیان اینکه ترکمنستان موانع بسیاری برای کامیون‌های ایرانی در نظر گرفته و خواهد گرفت، بیان کرد: در هیچ کدام از مسائل ایجاد شده توسط ترکمنستان دستگاه دولتی ما نتوانسته مشکلات ایجاد شده را حل کنند، در نتیجه با گذشت زمان فشارهای بیشتری توسط ترکمنستان برای تردد کامیون‌های ایرانی وارد شده است.

زمانیان با اشاره به اینکه هر گونه افزایش هزینه‌ای قیمت کالا را افزایش می‌دهد، افزود: امروزه تجار و بخصوص کشورهای آسیای میانه به دنبال این بودند که کالاها با قیمت تمام شده کمتری به دستشان برسد، لذا این عوارض باعث تغییرات قیمتی خواهد شد.

رئیس هیات مدیره شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی در خصوص ایجاد مسیر ترانزیتی توسط ترکمنستان در بندر ترکمن‌باشی به طرف آذربایجان و ترکیه، عنوان کرد: با توجه به اینکه مسیر رقیب برای ایران ایجاد کرده‌اند این تصمیمات از دید بخش خصوصی و موانع ایجاد شده برای کامیون‌ها ایرانی صورت گرفته برای پویا شدن این جاده بوده، لذا ترکمنستان به دنبال حذف و حضور کم‌رنگ ایران در مسیر ترانزیت است.

این درحالی است که معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان رضوی گفت: با کشور ترکمنستان ریشه‌های مشترک فراوانی داریم و مرزهای ایران با ترکمنستان مرزهای صلح و دوستی است.

رحیم نوروزیان با  تقدیر از همکاری بسیار خوب کشور ترکمنستان در مرزها گفت: تعدادی از رانندگان ترانزیت از برخوردهای برخی مرزداران گله‌مند هستند که امید است نظارت و کنترل بیشتری بر رفتار مرزداران از سوی کشور ترکمنستان صورت گیرد.

***دوغارون دربن بست

اما مشکل ترانزیت منحصر به مرزهای ترکمنستان نمیشود بلکه ایران در تنها مرز مهم با کشور افغانستان هم دچار مشکلات مشابهی است ، این به غیر از مشکلاتی است که کامیونداران درداخل کشور افغانستان با ان مواجه میشوند و جان ومال انها راتهدید میکند.

درهمین راستا یک عضو هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی استان خراسان رضوی گفت: در مرز دوغارون شاهد این بوده که کامیون‌های ترانزیت 10 روز در مرز توقف دارند .

ابراهیم عطایی، در خصوص وضعیت مرز دوغارون عنوان کرد: مشکلات این مرز در طی یک روز حل خواهد شد، اما در حال حاضر شاهد این بودیم که در سال گذشته با دستور استاندار مشکل مرز حل شد اما بعد از آن شاهد مشکلات بوده‌ایم.

عطایی با اشاره به اینکه عیدهای اصلی کشور افغانستان عید فطر و قربان است، تصریح کرد: اگر کالاهای خریداری شده توسط کشور افغانستان به خریداران این کشور در زمان عیدها نرسد شاهد آسیب به ترانزیت کشور هستیم.

وی ادامه داد: همچنین اکنون شاهد آن هستیم که کامیون‌ها 10 روز در مرز توقف دارند، از این جهت راهکارهایی پیشنهاد و پیگیری‌هایی انجام شده اما شاهد رفع مشکل نبوده‌ایم، نسبت به گذشته تقریبا صادرات ما به روز از مرزها خارج می‌شد اما هم‌اکنون بخش صادرات ما حدود یک هفته خواب دارد .

اما دراین خصوص فرماندار تایباد میگوید: برای برطرف کردن مشکلات تردد در گمرک دوغارون و اسلام قلعه نیاز است مسولان گمرک کشور ایران و افغانستان با هم همکاری بیشتری داشته باشند.

نماینده عالی دولت درشهرستان تایباد ، مشکل اصلی صف طولانی تریلی‌های ترانزیت را فراهم نبودن بسترهای مناسب در کشور همسایه دانست و تصریح کرد: در حال حاضر 10 باسکول در گمرک منطقه ویژه دوغارون و بازارچه مرزی دوغارون فعال است و از سه طریق کامیون‌های ترانزیتی و صادراتی را به افغانستان ارسال می کند، اما گمرک افغانستان تنها یک دستگاه باسکول در اختیار دارد که این امر باعث ازدحام کامیون ها در پشت مرز شده است.

مدیرکل گمرک دوغارون گفت: مشکل اصلی توقف کامیون‌ها در این مرز مربوط به گمرک افغانستان بوده، به طوری که یکی از دلایل ازدحام نبود تعداد کافی باسکول در افغانستان است.

محمد کوهگرد ، در خصوص ثبت C.M.R  عنوان کرد: مشکل دیگر در افغانستان مدت زمان ثبت طولانیCMR  است که در خصوص حل این مشکل جلساتی بین دوطرف برگذار شده اما شاهد اقدامی از طرف افغانستان نبوده‌ایم.

وی با بیان اینکه گمرک دوغارون سابقه‌ای 100 ساله دارد، عنوان کرد: سالانه 1.5 میلیارد دلار صادرات، 3 میلیارد دلار ترانزیت خروجی و 20 میلیون دلار واردات در این مرز صورت می‌گیرد.

***شاید وقتی دیگر

انگونه که از شواهد پیداست مسوولان خراسان رضوی آنقدر گرفتار درگیریهای سیاسی شده که فراموش کرده اند مشکلات اقتصادی را مورد بررسی قرار داده و گره از کار بخشهای اقتصادی بازکنند. شاید اگر این مقامهای  مسوول بجای پرداختن به سیاسی کاریهای داخل استانی نیم نگاهی هم به انسوی مرزها داشتندو مراودات دیپلماتیک خودرا برای حل مشکلات ترانزیت به کار می بستند این روزها شاهد رکود درصنعت حمل ونقل خراسان رضوی نبودیم .

همانگونه که تشکلهای صنفی رانندگان عنوان میکنندو کارشناسان هم باور دارند بسیاری از این مشکلات اگر چه نیاز به رایزنی رسمی دستگاه دیپلماسی کشور دارد اما بخش قابل توجهی از آنها را مقامهای استانی می‌توانند با رایزنی با طرفهای محلی کشورهای همسایه برطرف نمایند. مشکل محدودیت روزانه فقط 30 کامیون از مرز سرخس توسط طرف ترکمنی قطعا با رایزنی مقامهای مسوول محلی قابل حل است . از دیگر سو همه میدانند که دولت مرکزی افغانستان چندان احاطه ای به مرزها ندارد و میتوان مشکل گمرک افغانستانی را هم با دادن اجازه استفاده  برخی تجهیزات گمرک ایران به طرف خارجی حل کرد . همه اینها درهمین خراسان رضوی قابل حل است به شرط انکه اراده ای وجود داشته باشد. اراده ای که اگر نباشد طی سالهای اینده باید شاهد کوچکتر شدن ناوگان حمل ونقل جاده ای استان درحد حمل کالای داخلی باشیم .

انتهای پیام/